Alhoewel kombucha eigenlijk al eeuwenoud is, is het de laatste jaren pas echt een trend geworden bij ons. De drank werd zo’n 2200 jaren geleden voor het eerst in China gedronken omdat het volgens hen ontgiftend en stimulerend werkt.
Kombucha zou supergezond zijn: maar wat is het juist en wat zegt de wetenschap nu eigenlijk over de gezondheidsclaims? Ik zocht het voor je uit!
In dit artikel lees je:
- Wat kombucha is
- Hoe het smaakt
- Wat de gezondheidsvoordelen zijn en of deze bewezen zijn
- Hoeveel kombucha je mag drinken per dag
- Hoe je het zelf maakt (+ recept)
- Enkele tips
- Conclusie: is het nu echt zo gezond?
Wat is kombucha?
Kombucha ontstaat door fermentatie. Je maakt het altijd met groene of zwarte thee, hieraan wordt een kombucha- zwam en suiker toegevoegd. Oei, suiker? Ik hoor je al denken… maar kombucha is zeker niet super ongezond, en dat komt door de zwam.
De zwam, ook wel SCOBY genaamd, bestaat uit verschillende bacteriën en gisten. Dit is een soort van theeschimmel (klinkt eng, maar dat is het niet), dit membraan drijft aan het oppervlak van de pot waarin je de kombucha maakt.
Deze zwam voedt zichzelf met suiker, en zet dit om in vitamines, enzymen, zuren en gisten. Het grootste deel van de suiker verdwijnt daardoor in de zwam en zo blijft er heel weinig over in de drank zelf.
De smaak
Het kan zijn dat je even moet wennen aan de smaak, want kombucha heeft een heel typische smaak. Het smaakt fris en wat zurig, het lijkt ook lichtjes op de smaak van bier.
De smaak heb je zelf in de hand: hoe langer je kombucha laat fermenteren, hoe minder suiker in de drank overblijft en hoe zuurder het dus wordt.
Je mag het zeker niet te lang laten fermenteren want dan krijg je een azijnsmaak. Een lekkere kombucha moet fris zijn van smaak, in het begin is dit even experimenteren.
Wat zijn de gezondheidsvoordelen van kombucha?
Er zijn de laatste jaren al enkele studies verschenen over kombucha en de mogelijke gezondheidsvoordelen. Maar… de meeste van deze onderzoeken zijn gebeurd op dieren en op cellen in het labo.
Als we willen weten wat de voordelen zijn voor onze gezondheid, dan is er ook nog onderzoek nodig op mensen. Deze studies ontbreken nog, hierdoor is slechts een klein deel van de gezondheidsvoordelen ook effectief bewezen.
Als je de gezondheidsvoordelen van kombucha via Google opzoekt, dan krijg je een hele lijst met positieve effecten. Geloof dus niet alles wat je leest, er is zeker nog meer onderzoek nodig om al de positieve effecten in kaart te brengen. De volgende gezondheidsvoordelen zijn wel wetenschappelijk bewezen:
1. Het helpt om je darmen gezond te houden
Een studie van 2014 toont aan dat het fermentatieproces van kombucha ervoor zorgt dat de drank rijk is aan probiotica, dit zijn levende bacteriën die sterk lijken op de gezonde bacteriën die van nature aanwezig zijn in onze darmen. (1)
Bepaalde studies tonen verder ook aan dat probiotica de klachten van het Prikkelbare Darmsyndroom kunnen verlichten en dat het ook goed helpt bij diarree. (2, 3, 4)
Een kleine opmerking: kombucha bevat wel minder probiotica dan gefermenteerde zuivel. Maar het bevat een enorme diversiteit aan bacteriën die in combinatie met de aanwezige antioxidanten en gezonde stoffen echt heel goed zijn voor je maag-darmstelsel.
Wil je echt voordelen halen uit probiotica? Uit een onderzoek blijkt dat we probiotica moeten blijven innemen, als je op lange termijn wilt genieten van de voordelen. (5)
2. Kombucha bevordert de spijsvertering
Door het fermentatieproces ontstaan er enzymen die helpen om het voedsel af te breken en te verwerken. Hierdoor stimuleert kombucha de spijsvertering en de opname van essentiële voedingsstoffen. (3).
3. Mogelijke gezondheidsvoordelen (nog meer onderzoek nodig)
Kombucha is dus goed voor je darmen en spijsvertering, dat is wetenschappelijk bewezen. Maar er zijn nog andere mogelijke positieve effecten die verder onderzocht moeten worden:
- Kombucha zou het ontgiftingsproces ondersteunen. Het zou gezond zijn voor de lever en je lichaam, omdat het zware metalen opneemt en verwerkt.
- Er zijn twee laboratorium-studies (6,7) die aantonen dat kombucha zowel antioxiderende als antimicrobiële eigenschappen heeft. Hierdoor zou de drank het risico op ziektes zoals kanker en diabetes kunnen verkleinen. De werking van kombucha bij ziektes moet nog verder onderzocht worden.
- Volgens een andere studie bevat kombucha een grote dosis polyfenolen, zuren en vitaminen. Dat is logisch want kombucha wordt altijd gemaakt met groene of zwarte thee. Thee zit bomvol gezonde stoffen. (8)
- De heilzame werking van kombucha zou ook te danken zijn aan het stofje DSL (D-sacharose zuur-1,4-lacton). Het zou een bepaald enzym, dat gelinkt is aan kanker, kunnen remmen. Verder onderzoek is nog nodig om dit effect te bewijzen.
Hoeveel kombucha mag je per dag drinken?
De drank is dus supergezond voor je darmen, maar dat wil niet zeggen dat je er dagelijks liters van moet drinken. Het is en blijft een gesuikerde drank.
Om vaatproblemen en diabetes te vermijden drink je er dus best niet te veel van. Alles mag, maar met mate. Het wordt ook afgeraden voor zwangere vrouwen en kinderen. Daarnaast kan een teveel aan kombucha ook leiden tot hoofdpijn, misselijkheid en zelfs maag-darmklachten.
Start met een kleine dagelijkse hoeveelheid, daarna kan je het verhogen tot 1 glas per dag.
Kombucha zelf maken
Alhoewel je het ook kant en klaar kan kopen in de supermarkt, is het wel fijn om zelf te experimenteren. Je kan namelijk heel wat verschillende smaken toevoegen aan je kombucha. En als je het zelf maakt weet je ook precies wat er allemaal in zit. ;-)
Ik maakte een kombucha met appelsiensap en gember. Je kan het ook zonder sinaasappelsap maken, maar het geeft een lekkere fruitsmaak aan je kombucha.
Benodigdheden
- 2,5 liter water
- 6 theezakjes (2 zwarte en 4 groene)
- 225 gram suiker
- 1 zwam: je kan dit onder andere kopen bij de Kefir Shop
- 3 eetlepels ciderazijn
- 350 ml verse sinaasappelsap
- Gember (ongeveer een 5 cm)
Bereiding
- Zet een pan op het vuur en breng het water aan de kook.
- Zet het vuur uit en voeg daarna de suiker en de theezakjes toe. Roer door.
- Laat de theezakjes 15 minuten intrekken, verwijder ze daarna.
- Laat het afkoelen.
- Voeg de ciderazijn toe, giet het mengsel daarna in een grote pot.
- Leg de zwam in de pot.
- Doe een doek op de pot en bind het vast met een touw.
- Zet de pot op een donkere plaats, daarna laat je het 1 of 2 weken fermenteren.
- Na deze fermentatie-periode proef je het resultaat. Als de smaak goed is verwijder je de doek en de zwam.
- Voeg het appelsiensap en de geraspte gember toe aan de pot. Je kan eventueel ook nog wat stukjes sinaasappel toevoegen.
- Laat het geheel nog zo’n 2 à 4 dagen verder trekken zodat de appelsien en gember goed kan intrekken. (Dit is de tweede fermentatieronde.)
- Als de kombucha klaar is, dan neem je de zwam uit de pot (je bewaart die samen met een kleine hoeveelheid van de kombucha als bereiding voor de volgende portie).
- Je zeeft de rest van de drank in een fles en sluit die daarna af.
- Je kan de fles zo’n 3 dagen laten op staan op kamertemperatuur, daarna zet je de drank in de koelkast.
Nog enkele tips
- De zwam bewaar je na gebruik met wat kombucha in een bokaal, zodat je deze opnieuw kan gebruiken voor je volgende brouwsel.
- Is je kombucha toch te zuur van smaak? Dan kan je nog wat honing of sap toevoegen. Voor de volgende keer weet je dan dat je oftewel het fermentatieproces moet inkorten, of meer suiker moet gebruiken.
- Experimenteer met smaken: tijdens de tweede fermentatieronde kan je fruit toevoegen of kruiden. Aardbeien, citroen, eventueel wat vanille: de keuze is aan jou.
Conclusie
Kombucha is gemaakt op basis van zwarte en groene thee. We weten dat thee supergezond is en omdat kombucha gemaakt is op basis van thee, mag je er zeker van zijn dat de drank ook deze geweldige voordelen heeft.
Het is wetenschappelijk bewezen dat kombucha boordevol probiotica zit, dit zijn goede, levende bacteriën die helpen om je darmen gezond te houden. Er moet wel nog meer onderzoek gebeuren naar de overige gezondheidsclaims.
Zoals met alles geldt: drink het met mate. Het blijft een gesuikerde drank, daar kan je dus best niet te veel van drinken.
Groetjes
Ronny
Bronnen
- Marsh AJ, O'Sullivan O, Hill C, Ross RP, Cotter PD. (2013). Sequence-based analysis of the bacterial and fungal compositions of multiple kombucha (tea fungus) samples. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24290641
- Matthew A Ciorba (2012.) A Gastroenterologist’s Guide to Probiotics https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3424311/
- Cell Press. (2018).Human gut study questions probiotic health benefits. https://pubs.acs.org/doi/10.1021/jf991333m
- Kavita. R. Pandey, Suresh. R. Naik, and Babu. V. Vakil. (2015). Probiotics, prebiotics and synbiotics- a review. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4648921/
- Poo transplants and probiotics – does anything work to improve the health of our gut? https://theconversation.com/poo-transplants-and-probiotics-does-anything-work-to-improve-the-health-of-our-gut-65480
- Rasu Jayabalan Radomir V. Malbaša Eva S. Lončar Jasmina S. Vitas Muthuswamy Sathishkuma. (2014) A Review on Kombucha Tea—Microbiology, Composition, Fermentation, Beneficial Effects, Toxicity, and Tea Fungus https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/1541-4337.12073
- C.Dufresne, E.Farnworth (2000). Tea, Kombucha, and health: a review. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0963996900000673
- Rasu Jayabalan, Radomir V. Malba sa, Eva S. Loncar, Jasmina S. Vitas, and Muthuswamy Sathishkumar. (Z.d.) A Review on Kombucha Tea—Microbiology, Composition, Fermentation, Beneficial Effects, Toxicity, and Tea Fungus
